سیستم هوشمند اعلام و اطفا حریق
با آغاز فصل زمستان و سردشدن هوا خبر مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن زیاد به گوشمان می رسد که آن را مرگ خاموش می نامند ، گاز مونوکسیدکربن بی بو و بی رنگ و بی مزه است و افراد بدون متوجه شدن به وسیله آن دچار مسمومیت می شوندو حتی خطر مرگ آن ها را تهدید میکند و چون علایم مسمومیت با مونوکسیدکربن بسیار شبیه سرماخوردگی است افراد زیاد به آن توجه نشان نمی دهند و در نهایت به مرگ دچار می شوند.امروزه این اتفاق تلخ به سادگی قابل کنترل است و می توان با روش هایی از بروز این حوادث جلوگیری کرد . گروه فنی مهندسی کامل مجری و عرضه کننده انواع سیستم های الکترونیکی و
هشدار دهنده نشت گاز و دود و آتش سوزی
به همراه کلیه خدمات مهندسی مطابق با خواسته ها و نیازهای مشتريان مي باشد .بررسی ضرورت استفاده از سیستم اعلام حریق
بر اساس ارزیابی های صورت گرفته و بر اساس قانون ، همه ساختمان ها در معرض خطر آتش سوزی قرار دارند و كارشناسان حفاظت از حریق باید سیستمهای ردیابی و اعلام حریق را برای همه آن ها طراحی کنند .در اماكن و كارگاههایی كه احتمال آتش سوزی ضعیف است مثل کارگاه هایی که در آن ها هیچ كس نمیخوابد و یا به صورت شبانهروزی در حال کار و فعالیت می باشند سیستم های اعلام حریق دستی نیز کافی است. اما در مكانهایی كه افراد میخوابند و یا در ساعاتی از روز کسی در آن آن حضور ندارد باید علاوه بر سیستمهای اعلام حریق دستی سیستمهای ردیابی و اعلام حریق خودكار نیزبه کار برده شود.
انواع سیستمهای ردیابی و اعلام حریق
سیستمهای ردیابی و اعلام حریق متعارف كه در اشكال مختلف وجود دارند از سالها پیش موجود بوده است . اگرچه در طی این سال ها تغییرات كمی در فن آوری آن ها بوجود آمده است ولی طراحی و قابلیت اطمینان آن افزایش بسیار قابل توجهی داشته . این سیستمها طی سالیان گذشته در سراسر جهان هزاران ساختمان مختلف را حفاظت نموده است. یك سیستم اعلام حریق متعارف معمولا انتخابی برای استفاده در ساختمانهای كوچك است. در یك سیستم اعلام حریق متعارف مغز متفكر سیستم در پنل مركز كنترل آن قرار گرفته است كه علامت ها را از آشكارسازهای یا شستیهای دستی در هر منطقه آتش سوزی دریافت می کند و به سایر وسایل همچون زنگ اعلام حریق یا تجهیزات راه دورانتقال می دهد.
در این نوع سیستمها كه در آن سیگنالهای ارسالی از هر یك از آشكارسازها، دکمه های دستی یا لوازم دیگر به دستگاههای كنترل و نمایشگرها رسیده و محل دقیق آن ها به صورت جداگانه قابل شناسایی و ردیابی می باشد . در این سیستم ها مدارها به شکل حلقوی است ، به گونهای كه دو رشته سیم از مركز اعلام حریق به كلیه آشكارسازها و دکمه های مدار مربوطه وصل شده و در نهایت به مركز باز میگردد و تشكیل یك حلقه یا لوپ (SLC loop) را میدهد. همچنین هر دیتکتور به منظور شناسایی دارای یک کد منحصر به فرد می باشد که هر حلقه براساس پروتكل مربوط ممكن است دارای چند صد وسیله همچون شستیهای دستی ، آشكارسازها، و مدولهای ورودی یا خروجی باشد.
در سیستم های اعلام حریق آدرسپذیر آنالوگ آشكارسازها مجهز به آدرس مختص خود هستند و به شکل حلقهای سیم كشی میشود. این گونه سیستمها طبق ظرفیت و نیاز دارای یك یا چند مدار حلقوی هستند. در این نوع سیستم پنل كنترل با هر آشكارساز تبادل اطلاعات به صورت دو طرفه داشته و گزارش هایی همچون گزارش سلامت، هشدار یا خطا و ... از آن دریافت میكند. همچنین به دلیل این که كه هر آشكارساز دارای آدرس اختصاصی خود است پنل كنترل میتواند محل دقیق هر کدام از آشكارسازها را روی صفحه نمایش گر نشان بدهد، كه طبیعتا بدون نیاز به منطقه بندی محل دقیق آتش سوزی مشخص میشود. هر چند منطقه بندی نیز باعث سهولت كار می شود و ممکن است از آن استفاده شود.
مقایسه سیستمهای متعارف با سیستمهای آدرسپذیر و تفاوت آن ها
تفاوت های سیستم های آدرسپذیر در مقایسه با سیستمهای متعارف به شرح زیر می باشند .
• در سیستم های آدرس پذیر پنل نشان دهنده محل آتش سوزی دارای نمایشگری است كه محل نصب آشكارساز را شناسایی و نمایش میدهد.
• در سیستم های آدرس پذیر هر آشكارساز یا شستی دستی دارای آدرسی مختص خود است و به همین طریق محل آن قابل شناسایی است.
• به منظور سهولت در مكانیابی منطقه بندی حریق امكانپذیر است ولی اجباری نیست.
• امکان استفاده از صفحه كلید (keypad) بجای كلیدهای جداگانه وجود دارد.
• امکان استفاده از واسطهای لازم برای ارتباط با سرویسهای دیگر در ساختمان
نحوه عملکرد سیستم های اعلام حریق در ساختمان های هوشمند .
امروزه می توان از ویژگی های منحصر به فرد سیستم اعلام حریق دستگاه BMS در ساختمان های هوشمند استفاده کرد. همچنین سنسورهای متنوعی در این حوزه وجود دارد که در دسته بندی کلی شامل سنسورهای حرارت ، دودو ترکیبی از آنها است.
سنسورهای دود در دو نوع یونیزه و اپتیک با توجه به ساختار خود قابلیت تشخیص دود ناشی از آتش سوزی ناقص را داشته و به محض رویت دود در هر نقطه از خانه، به دستگاه BMS اطلاع می دهد تا اقدامات لازم صورت گیرد. سنسورهای حرارتی نیز به دو روش عمل می کنند. نوع اول با بالا رفتن دمای محیط از حد مشخص حساس هستند و نوع دوم نسبت به بوجود آمدن اختلاف دماي ناگهانی حساس هستند.نوع دیگر سنسورهای اعلام حریق به صورت ترکیبی از دو نوع گفته شده عمل نموده و نسبت به هر دو مورد دود و حرارت حساس میباشند.
شرایط ایده آل سیستم اعلام حریق
بهترین روش طراحی سیستم اعلام حریق تبعیت از استانداردهای امنیت منطقه (آتش نشانی) است و باید این اصول بکار گرفته شوند . به طور خلاصه کل یک مجتمع باید مجهز به سیستم اعلام حریق مستقل باشد و تابلوی مرکزي آن نیز باید در قسمتی از مشاعات نصب گردد و بطور مستقل دائما در حال کنترل ساختمان باشد . در این نوع طراحی همه واحدها دارای سنسورهای موردنیاز هستند و بدون نیاز به سرپرستی دستگاه BMS و فقط توسط تابلوی هشدار حریق تحت پوشش قرار دارند اما براي افزایش قابلیت ها و کارایی، خروجی سنسورها از قسمت ریموت فلاشر هر واحد، به دستگاه BMS نیز مرتبط می شوند. بنابراین در صورت بروز آتش سوزی احتمالی، با فعال شدن سیستم اعلام حریق مرکزی و به صدا درآمدن آژیر خطر ، سیستم اعلام حریق دستگاه هوشمند داخل واحد نیز تحریک می شود و عکس العملهاي معین شده ای را از خود نشان میدهد. در صورتی که حالت ایده آل برای اعلام آتش سوزی موجود نباشد (مثل ساختمانهایی که سازنده قصد نصب سیستم اعلام حریق برای آن ندارد ) می توان سنسورها را به مستقیما به BMS متصل کرد.( ممکن است در یک ساختمان 10 واحدی بدون دستگاه اعلام حریق فقط یک واحد با دستگاه BMS مجهز شود) در اینصورت چنانچه آتش سوزی در داخل این واحد اتفاق بیفتد بدون اینکه سیستم اعلام حریق مستقلی وجود داشته باشد BMS عکس العمل نشان میدهد.
عکس العمل هایBMS در هنگام بروز حریق
الف – آژیر خطر: در صورت رخ دادن حریق آژیر به صدا درمی آید و تا به موضوع رسیدگی نشود ادامه پیدا میکند.
ب –قطع شیر گاز: به منظور جلوگیری از گسترش حریق به محض تحریک شدن سنسورها گاز ورودی واحد قطع می شود تا زمانی که پس از اطفاء حریق شیر گاز مجدداً به صورت دستی توسط افراد باز شود.
ج – تماس تلفنی : BMS با شماره هایی که از قبل برای آن معین شده تماس تلفنی برقرار کرده و به صورت شفاهی شما را از حادثه باخبر میکند.

اینترفیس سیستمها
در صورتی كه یك سیستم ردیابی و اعلام حریق با یك سیستم دیگر اینترفیس میشود (مانند سیستم كنترل دود ،سیستم اطفای حریق، سیستم به همكف آوردن آسانسور)، مسوولیت هر سازمان باید به روشنی تعریف و ثبت شود.
اهداف طراحی سیستمهای ردیابی و اعلام و اطفا حریق
طراحی سیستمهای ردیابی و اعلام حریق نصب شده در ساختمانها، معمولاً دو هدف عمده دارند اول حفاظت از زندگی افراد ونگهداری از اموال است هدف دیگری كه ممكن است علاوه بر مورد اول مورد توجه قرار بگیرد حفاظت از محیط زیست و تداوم یافتن کارها است.انواع رسته بندی سیستم های ردیابی و اعلام حریق
- سیستمهای رسته M
- سیستمهای رسته L
- سیستمهای رسته L1
- سیستمهای رسته L2
- سیستمهای رسته L3
- سیستمهای رسته L4
- سیستمهای رسته L5
- سیستم رسته P
- سیستمهای رسته P1
- سیستمهای رسته P2
این سیستمها شامل شبكههای دستی هستند و در آن از آشكارسازهای خودكار استفاده نمیشود.
در آن از آشكارسازهای خودكار استفاده می شود و برای مراقبت از زندگی در نظر گرفته شده . این گونه سیستمها به شرح زیر تقسیم میشود
سیستمهایی كه در تمامی قسمت های ساختمان نصب میشود.دستیابی به زود هنگامترین هشدار حریق ممكن است به گونهای كه بیشترین هدف از یك سیستم رسته L1 وجود فرصت بیشتر برای فرار است.
سیستمهایی كه در بخشهای معین ساختمان نصب میشود. دامنه پوشش حفاظتی سیستمهای رسته L2 همانند سیستم L3 است. به علاوه در این گونه سیستمها مناطق پر خطر ساختمان همچون موتورخانه، اتاق برق و ...نیز پوشش داده میشود و باید با هشدار زود هنگام ساكنین مطلع شوند.
این نوع سیستمها باید فرمان اعلام حریق در مراحل اولیه صادر شود كه تمامی متصرفان ساختمان بتوانند به راحتی و به صورت ایمن فرار کرده و از ساختمان خارج شوند قبل از این كه راههای فرار به علت وجود آتش، دود و گازهای سمی بسته شود . این گونه سیستمها معمولاً شامل راههای فرار از حریق و اتاقهایی كه به آن باز میشود است.
این سیستمها در قسمت هایی از راههای فرار شامل فضاهای گردشی مثل راهروها و راهپلهها نصب میشود. هدف از سیستم L4 تامین ایمنی افراد ساختمان به وسیله اعلام هشدار وجود دود در مسیرهای فرار است. در این سیستم نصب آشكارسازها در دیگر قسمت ها نیز بلامانع است.
سیستمهایی هستند که در آن مکانهای تحت حفاظت و یا مکان نصب آشکارسازها برای تامین ایمنی ویژهای در نظر گرفته شده است. همانند اتاقهای کامپیوتر. این نوع سیستمها برای مواردی در نظر گرفته میشود که ریسک ویژه ای دارند و باید به طور خاص مورد توجه قرار گیرد مانند یک مکان پرخطری که شایستگی نصب آشکارسازهای خودکار را دارد اما در آن یک سیستم دستی نیز مورد نیاز است.
سیستمهایی هستند که مجهز به آشکارسازهای اتوماتیک برای محافظت از اموال که به شرح زیر تقسیم میشود.
سیستمهایی که در تمامی بخشهای ساختمان نصب میشود.
هدف از سیستمهای رسته P1 دریافت اخطار آتش سوزی در کمترین زمان ممکن است به طوری که فاصله زمانی بین آتش سوزی و ورود آتش نشانان به حداقل برسد.
سیستمهایی که در بخشهای معین شده ای از ساختمان نصب میشوند. هدف از سیستمهای رسته P2 دریافت اخطار اتش سوزی زود هنگام در مکان هایی است که سطح خطر حریق بالا باشد و یا این وقفه در ادامه کسب و کار مهم باشد. این گونه بخشها ممکن است شامل فضاهای کوچک مانند یک یا دو اتاق در ساختمان یا فضاهای بزرگ مانند طبقات ساختمان باشد.
انتخاب نوع رستهبندی
انتخاب نوع رستهبندی بسته به مورد مصرف متفاوت است. باید موارد زیر در نظرگرفته شود و متناسب با نیازها انتخاب و اجرا شود. استفاده از شستیهای دستی در كلیه موارد امری ضروری است زیرا حتی در ساختمانهایی که دارای سیستمهای ردیابی و اعلام حریق كامل هستند نیز وجود شستیهای دستی اعلام حریق از اهمیت خاصی برخوردار است. افرادی كه در نزدیکی آتش قرار دارند زودتر از آشكارسازهای خودكار حریق میتوانند به وسیله این شستیها سیستم اعلام حریق را فعال نمایند.

توصیههای لازم سیستمهای ردیابی و اعلام حریق
رعایت توصیههای زیر در سیستمهای ردیابی و اعلام حریق الزامی است.
• جنس مرزهای هر منطقه هشدار حریق (به جز دیوارهای خارجی) باید از سازههای مقاوم در برابر آتش باشد.
• مقدار هم پوشانی سیگنالها بین مناطق هشدار نباید به اندازه ای باشد كه باعث سردرگمی ساكنین هر ناحیه شود. یك سیگنال مشترك در کل مناطق هشدار برای آگاهی ساكنین از ضرورت تخلیه باید به كار رود.
• اگرچه یك منطقه هشدار میتواند بیش از یك منطقه تشخیص حریق را پوشش دهد (ولی بر عكس نه ) مرزهای مناطق هشدار باید بر مرزهای مناطق تشخیص آتش مربوط منطبق باشد.
اجزای اصلی سیستم اعلام حریق
این بخش، بخش مرکزی یک سیستم اعلام حریق هوشمند است. این پنل بر دستگاههای پایه ای نظارت میکند و سپس دستگاههای اطلاعرسانی را در زمان دریافت یک سیگنال اخطار، فعال میکند. مقیاس نظارت این پنل ها، میتواند از یک محدوده تا چندین ساختمان متغیر باشد.
این دستگاهها آتش را کشف میکنند و آنرا به پنل کنترل اعلام حریق اطلاع میدهند. این دستگاهها هم به صورت دستی و هم به صورت خودکار قابل تنظیم هستند تا نسبت به گرما، دود یا شعله واکنش نشان دهند. زمانی که یکی از این دستگاهها فعال شود، پنل کنترل در وضعیت هشدار قرار میگیرد.
پس از اینکه پنل کنترل، یک سیگنال را از دستگاه پایه دریافت کرد و به وضعیت هشدار رفت، دستگاههای خروجی را برای اعلام حریق به ساکنین ساختمان فعال میکند. این دستگاهها شامل زنگها، بوقها، بلندگوها، موزیکهایی خاص و چراغ چشمک زن میباشند.
کار دیگر پنل کنترل، اطلاعرسانی به مسئولان اورژانس است. معمولا اینکار از طریق ارسال سیگنال به یک ایستگاه نظارت مرکزی انجام میشود تا نزدیکترین پاسخدهنده به محل اعزام شود.
کار دیگر پنل کنترل، اطلاعرسانی به مسئولان اورژانس است. معمولا اینکار از طریق ارسال سیگنال به یک ایستگاه نظارت مرکزی انجام میشود تا نزدیکترین پاسخدهنده به محل اعزام شود.
در نهایت، دستگاههای خروجی نیز وجود دارد که تجهیزاتی نظیر سیستمهای تهویه را برای جلوگیری از انتشار دود خاموش میکنند و سیستمهای خودکاری نظیر سیستم آب پاش را برای کنترل آتش فعال میکنند.
اطفا حریق هوشمند
سیستم اطفا حریق (Fire Alarm System) یکی از روش های نوین پیشگیری از وقوع آتش سوزی در ساختمان های بزرگ است. در این سیستم پنل های استاندارد مورد استفاده قرار می گیرد و کل فضا با دیتکتورها دودی و حرارتی پوشش داده می شوند. همچنین تمامی فضاهای ساختمان تحت پوشش سیستم اطفا حرریق هوشمند قرار می گیرند تا در هنگام خطر ساکنین از آن مطلع شوند و برای رفع خطر اقدام نمایند.

سناریوهای عمومی حریق در سیستم اطفا حریق هوشمند
• خاموش کردن هوا رسان در طبقه درگیر آتش
• فشار مثبت شدن هوارسانهای سایرطبقات که درگیر آتش نیستند
• ارسال پیام کوتاه به پلیس ، سازمانهای امدادی و ...
• روشن شدن فن های اگزاست راه پله ها جهت خالی کردن دود
• قطع کردن برق اصلی طبقه در گیر آتش و قطع گاز اصلی ورودی به ساختمان
• تمامی آسانسورها در طبقه همکف قرار بگیرند تا مامورین امدادی استفاده کنند
• دریچه های حریق طبقات غیر درگیر با آتش به منظور جلوگیری از ورود دود به آنها بسته شوند
• پخش پیام صوتی از پیش تعریف شده برای شماره تلفنهای ثبت شده در حافظه سیستم
• قفل شدن دربهای فرار طبقات غیر درگیر با آتش جهت جلوگیری از هجوم جمعیت به راه پله ها

مزایای سیستم اطفا حریق هوشمند
• بدون هشدار خطا
• قابلیت حذف مجازی حسگر
• عیب یابی سیستم به صورت خودکار
• واکنش سریع نسبت به کمترین حرارت
• قابلیت برنامهریزی مجزا برای اوقات شب یا روز
• قابلیت اتصال ۱۲۷ وسیله سیستم در یک حلقه
• قابلیت برنامهریزی سیستم از طریق صفحه کلید
• قابلیت اتصال سیستم به رایانه و کنترل نرم افزاری
• آزمودن حسگرها و پایش فعال و مستمر حساسیت
• قابلیت پشتیبانی ۴ حلقه و ذخیره سازی ۵۰۰ آدرس
• انتخاب حساسیت منحصر به فرد برای هر یک از حسگرها
• کاهش هزینه های نگه داری، بهرهبرداری و توسعه احتمالی
• جبران تغییرات محیطی و تاثیر نتایج حاصل بر حساسیت حسگرها
• عملکرد هشدار چند مرحلهای در قالب پیش هشدار و هشدار اصلی
• قابلیت اتصال دو یا چند تابلوی کنترل به یک تابلوی کنترل مرکزی و تشکیل شبکه
• قابلیت استفاده از بردهای میانجی برای ارتباط با سیستمهای بدون سیم و همچنین سیستم متعارف
• امکان اتصال سیستم به دیگر سیستمهای امنیتی و حفاظتی ساختمان از طریق هماهنگی نرم افزاری
• قابلیت چاپ نمودن گزارشهای عملکردی سیستم شامل هشدارها، عیوب، تنظیمها و اطلاعات مربوطه به نگه داری و راهبری سیستم